Xăng E5 là gì và nó có tốt cho động cơ không?
Học về kỹ thuật, lại còn là kỹ thuật ô tô, đôi lúc không thể nhịn được cười khi nghe những câu chuyện xung quanh xăng E5 ở mọi nơi. Ai cũng bàn tán, ai cũng đưa ra ý kiến về việc xăng E5 có tốt không… Người ta còn không biết và không hiểu được những thứ như xăng E5, xăng A92, xăng A95… nhưng sẵn sàng ném đá hay phân tích như các chuyên gia xăng trong câu chuyện mang đậm chất kỹ thuật này.
Xăng E5 là gì? Các khái niệm xung quanh xăng E5
Ai cũng biết xăng E5 là xăng sinh học, được giới thiệu là loại xăng thân thiện với môi trường vì nó là xăng sinh học, quá trình đốt cháy của xăng không tạo chất gây hại môi trường..bla.bla.bka…vậy thực hư ra sao. Trước hết mình sẽ trích lại khái niệm xăng E5 để mọi người cùng hiểu sơ qua.
Xăng E5 là gì?
Xăng E5 gồm 95% xăng A92 + 5% cồn E100 (nồng độ cồn 99,5%). Trong đó, E100 còn được gọi là Ethanol được sản xuất từ ngô, mía đường, sắn, các loại rơm rạ và cây hữu cơ khác (Thực chất thì đây là cồn công nghiệp). Xăng A92 là xăng hóa thạch (giống A95) có nguồn gốc từ dầu mỏ hóa thạch được chưng cất tại các nhà máy lọc hóa dầu.
Chỉ số Octan trong xăng
Các chỉ số 92 (trong A92) và 95 (trong A95) được gọi là chỉ số chống kích nổ (Octan) để bảo vệ động cơ tránh bị kích nổ do áp suất cao trong buồng đốt. Mình sẽ không đi quá sâu vào vấn đề này vì nó mang tính chất chuyên sau hơi cao. Tuy nhiên bạn nào đang đọc bài này mà dân kỹ thuật muốn tìm hiểu thì có thể đi sâu vào vấn đề kích nổ của động cơ đốt trong (khác với hiện tượng cháy sớm).
Xem thêm về hiện tượng kích nổ gây tại đây
Tác nhân gây ô nhiễm môi trường
Khi nhiên liệu được đốt cháy trong buồng đốt, một hỗn hợp khí thải là kết quả của quá trình này sẽ được thải ra ngoài môi trường. Trong hỗn hợp chất thải này chứa 2 loại khí độc gây ô nhiễm môi trường là CO và NOx. Ngoài ra nếu quá trình đốt “không tốt” có thể dẫn đến hiện tượng muội than là nhiên liệu chưa được đốt thải ra cũng gây ô nhiễm (hiện tượng xe thải khói đen). Về cơ bản CO, NOx, muội than là tác nhân chính gây ô nhiễm từ động cơ đốt trong.
Sứ mệnh của E5 khi thay thế xăng A92
Bài toán của các nhà nghiên cứu khi tạo ra xăng E5 không dừng lại ở vấn đề là tốt hay không tốt… Mỗi người định nghĩa về cái tốt trong trường hợp này là khác nhau:
- Người dùng định nghĩa cái tốt qua công suất động cơ, chi phí sử dụng… Xăng này chạy có mạnh không, xăng rẻ hay đắt…
- Nhà nghiên cứu định nghĩa cái tốt nằm ở hiệu suất đốt…nói cách khác là cháy hết, cháy hoàn toàn và giảm lượng CO, NOx, muội than là tốt…
Như vậy, sứ mệnh của xăng E5 sinh ra không phải để tạo ra loại xăng giúp động cơ mạnh mẽ hay tiết kiệm mà là giảm khí thải độc ra môi trường. Việc này được thực hiện bởi 5% cồn sinh học, lượng cồn này giống như chất xúc tác làm quá trình đốt nhiên liệu xảy ra triệt để hơn.
Động cơ SkyActiv không nên dùng xăng E5
Về việc xe nào nên đổ và không nên đổ xăng E5, bài toán ở đây liên quan đến hiện tượng kích nổ động cơ, vì vậy việc lựa chọn xăng nào cho động cơ phụ thuộc vào yếu tố là chỉ số Octan. Nói đơn giản xe nào trước kia dùng xăng A92 được thì giờ dùng xăng E5 được. Xe nào dùng A95 thì cứ A95 mà đổ. Việc này đi sâu hơn là vấn đề tỷ số nén của động cơ. Các hãng xe có xu hướng tăng tỷ số nén động cơ để tăng hiệu suất, việc này làm cho xăng có chỉ số octan thấp sẽ thất thế vì hiện tượng kích nổ xảy ra khi áp suất buồng đốt lên cao và yêu cầu loại nhiên liệu có khả năng chống kích nổ cao.
Theo như mình được biết thì những xe có công nghệ Skyactiv của Mazda chỉ nên đổ xăng A95 vì công nghệ này đẩy áp suất hỗn hợp nhiên liệu trong động cơ lên rất cao trước khi bugi tạo tia lửa điện. Hay nói cách khác là tỷ số nén của động cơ Skyactiv rất cao nên yêu cầu bắt buộc là sử dụng xăng A95
Thực tế sử dụng
Trong hành trình Sài Gòn – Thanh Hóa mình có thử đổ xăng E5 test thử về các yếu tố chi phí và công suất động cơ thì mình có 1 nhận định mang tính cá nhân như sau.
- Về công suất: Xăng E5 hoàn toàn không khác biệt so với A92 hay A95 về sức mạnh động cơ, ở góc độ mình chạy xe máy nhé (Yamaha Sirius sử dụng chế hòa khí)
- Về tính kinh tế: Như các bạn đã biết, giá xăng E5 khá chênh lệch so với A95 vì thế nhiều bạn sẽ nghĩ xăng sinh học E5 sẽ rẻ hơn nhưng điều này không hẳn đúng. Khi thử với E5 mình thấy nó khá “hao” so với A95, cụ thể với 1 bình đầy xăng E5 mình đi được khoảng 150km nhưng với 1 bình A95 đầy mình đi được tới 170km.
Trên đây là một số kiến thức và nhận định mang tính cá nhân nhưng có cơ sở khoa học của mình về xăng E5. Tóm lại, xăng E5 không tốt hơn A92 hay A95 về góc độ kỹ thuật nhưng về góc độ môi trường thì xăng sinh học E5 sẽ ok hơn đó.